شناسایی بیماران در معرض بیماری شدید شریان محیطی با کمک یک پروتئین کلیدی در خون

30 سپتامبر 2021- برای ردیابی سلامت قلب و عروق، پزشکان فشار خون، سطح کلسترول و قند خون را در میان تعدادی دیگر از عوامل خطر بیماری های قلبی عروقی، اندازه گیری می کنند. چنین اقداماتی می تواند به پیش بینی خطر حمله قلبی یا سکته مغزی کمک کند. اما هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند میزان تنگ شدن شریانها یا خطر انسداد آنها را در یک فرد به طور دقیق ارزیابی کند.

اکنون محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن نشان داده اند که بر اساس سطح بالایی از یک پروتئین خاص که در خون گردش می کند، نوع شدید بیماری عروق محیطی، که شریانهای پا را تنگ کرده و می تواند خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد، قابل تشخیص است. این پروتئین، آنزیمی است که اسیدهای چرب اشباع را تولید می کند و سنتاز اسیدهای چرب در گردش (cFAS) نام دارد. تا همین اواخر تصور می شد که این آنزیم فقط در داخل سلول ها یافت می شود. این مطالعه ی جدید نشان داد که سنتاز اسید چرب در جریان خون نیز جریان دارد و ممکن است نقش مهمی در تشکیل پلاک در بیماری قلبی عروقی داشته باشد.

این مطالعه به صورت آنلاین در مجله Scientific Reports منتشر شده است.

فرم شدید بیماری عروق محیطی، به نام "ایسکمی مزمن تهدید کننده ی اندام" شناخته می شود. این بیماران غالبا تحت عمل جراحی عروق قرار می گیرند تا شریان های محیطی آنها باز و جریان خون در پاهای آنها بهبود یابد. در موارد شدید، بیماران ممکن است نیاز به قطع پا داشته باشند.

دکتر Mohamed A. Zayed، نویسنده ارشد این مقاله، و دانشیار جراحی و رادیولوژی در دانشگاه واشنگتن، می گوید: این بیماران در معرض خطر از دست دادن پاهای خود قرار دارند و این امر کیفیت زندگی آنها را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. آنها قدرت راه رفتن خود را از دست می دهند و حدود نیمی از آنها طی دو سال می میرند. ما باید این بیماران را در مراحل اولیه ی بیماری شناسایی و تحت درمان تهاجمی قرار دهیم. داده های ما نشان می دهد که غلظت cFAS در خون می تواند پیش بینی کننده دقیقی برای شناسایی بیماران در معرض خطر شدید این بیماری باشد.

دکتر زاید و همکارانش قبل از انجام عمل جراحی عروقی برای درمان ایسکمی مزمن تهدید کننده اندام، نمونه خون 87 بیمار را جمع آوری کردند. آنها دریافتند که سطح cFAS در خون این افراد به طور مستقل با این بیماری ارتباط دارد. تشخیص دیابت نوع 2 و وضعیت سیگار کشیدن نیز به طور مستقل با ایسکمی مزمن تهدید کننده اندام ارتباط داشت. وقتی هر سه ی این عوامل با هم در نظر گرفته شوند، می توانند وجود این بیماری را با دقت 83 درصد پیش بینی کنند.

محققان همچنین دریافتند که سطح cFAS در خون با محتوای سنتاز اسید چرب موجود در پلاک نمونه گیری شده از شریان ران، که رگ اصلی خونرسانی به پاها است، ارتباط دارد. علاوه بر این، محققان دریافتند که cFAS در حالی که به LDL یا کلسترول بد متصل است، با جریان خون حرکت می کند که سوال جالبی را در مورد اهمیت غلظت LDL یا غلظت cFAS ایجاد می کند.

دکتر زاید، که همچنین جراح عروق است، می گوید: من اغلب بیمارانی را ویزیت می کنم که LDL بالایی دارند اما بجز این مورد، افراد سالمی هستند و شواهدی از بیماری شریانی در آنها وجود ندارد. ما برای یافتن راه حلی برای این بیماران در چالش هستیم، آیا این بیماران را تحت درمان با داروهای کاهش دهنده کلسترول قرار دهیم؟ آیا آنها در حال حاضر در معرض خطر بالای بیماری های قلبی عروقی هستند؟ دستورالعمل های ما می گویند که در درمان این بیماران بطور تهاجمی عمل کنیم. اما من تصور می کنم که مشکل فقط بالا بودن کلسترول LDL نیست، بلکه مشکل آنزیم هایی است که به LDL متصل شده اند و باعث ایجاد بیماری های قلبی عروقی می شوند، به ویژه در شریان های محیطی، و همچنین عروق کرونری که خون را به قلب می رسانند و شریان های کاروتید که خون را به مغزمنتقل می کنند.

محققان دریافتند که LDL فراوانتر از cFAS در خون است، بنابراین معیار اصلی ممکن است خودLDL  نباشد، بلکه مقدار LDL متصل به cFAS باشد که در خون گردش می کند.

در تحقیقات پیشین، دکتر زاید و همکارانش نشان دادند که سطحcFAS خون در بیماران مبتلا به تجمع پلاک در شریان های کاروتید، افزایش یافته است. همچنین cFAS موجود در خون از کبد سرچشمه می گیرد. شواهد نشان می دهد که LDL به عنوان یک وسیله حمل و نقلcFAS عمل می کند که سپس به تشکیل پلاک در شریان های کلیدی در سراسر بدن کمک می کند.

دکتر زاید و همکارانش همچنین در حال بررسی cFAS به عنوان هدف احتمالی درمانهای دارویی جدید هستند که می توانند تجمع پلاک را کند کرده و بیماریهای قلبی عروقی را درمان یا از آنها جلوگیری کنند.

دکتر زاید گفت: داروهایی وجود دارند که آنزیم سنتاز اسیدهای چرب را مهار می کنند و ما در حال ارزیابی داروهای جدیدی هستیم که هدفمندتر عمل کنند. هیچکدام از آنها هنوز برای آزمایشات بالینی روی انسان آماده نیستند، اما ما از این داروها برای آزمایش مدلهای حیوانی این بیماری استفاده می کنیم تا ببینیم آیا آنها واقعاً تجمع پلاک را در شریانها کاهش می دهند یا خیر. بسیار عالی خواهد بود اگر بتوانیم داروهای عروقی دقیقی را شناسایی کنیم تا درمانهایی اختصاصی بمنظور کاهش خطر ابتلا به عوارض شدید بیماری های قلبی عروقی برای بیماران در معرض خطر شدید بسازیم.

همچنین، دکتر زاید با دفتر مدیریت فناوری دانشگاه واشنگتن برای ساخت یک کیت اندازه گیری cFAS در خون، در حال همکاری است تا شناسایی هر چه سریعتر بیماران در معرض خطر، میسر شود.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20210930/Key-protein-in-the-blood-could-help-identify-patients-at-risk-of-severe-peripheral-artery-disease.aspx